De schaamte voorbij

Achter het script: lees wat Emily denkt in scene 2 van aflevering 2

'God, ik ben weer lekker bezig zeg! Ik dacht dat ik mijn flapuit gedrag wel een beetje onder controle had. Niet dus. Waarom kan ik mijn klep nou niet gewoon houden? Wat heeft ze hier nou aan? Zal je zien dat ze straks, puur uit angst voor ‘amputatie pijn’, drie uur extra over die bevalling doet. Met dank aan mij. Nou ja, het waren natuurlijk vooral gewoon tips. Een gewaarschuwd mens telt voor twee toch? En laten we wel wezen, de waarheid is ook gewoon niet zo prettig. Bevallen is geen feestje. Maar toch, het zou fijn zijn als ik mezelf iets meer in toom zou kunnen houden. 

Vroeger was het helemaal een ramp. Toen we een paar jaar in Californië woonden, vroeg ik aan een Amerikaanse collega van Thomas die voor het eerst met zijn vrouw bij ons kwam eten (beiden eind dertig): ‘Waarom hebben jullie eigenlijk geen kinderen?’ Na een minuten durende pijnlijke stilte waarin Thomas mij dodelijke blikken zond, kregen we te horen dat ze al zes jaar in een IVF traject zaten en het net hadden opgegeven. En toen kwamen alle tranen en verhalen los natuurlijk. In al die jaren had geen enkele Amerikaan hen dát durven vragen. Wat ik dan weer onbegrijpelijk vond, maar goed. Voor iemand die hen krap een half uur kende, was dit misschien wat te intiem. Tot Thomas' verbijstering presteerde ik het om een paar weken later aan een kinderloos Brits/Chinees echtpaar van begin veertig (ook van zijn werk, kwamen ook bij ons eten) exact dezelfde vraag te stellen. Wat wel bizar was, is het feit dat beide echtparen binnen twee maanden na mijn ‘Dutch bluntness' (gezellige Hollandse directheid) volkomen onverwachts toch zwanger werden. Of mijn flapuit gedrag iets had losgemaakt of dat het puur toeval was? Direct gevolg was wel dat Thomas op zijn werk bekend kwam te staan als ‘the guy you need to have diner with’ als je zwanger wilde raken. 

Gelukkig leer je jezelf met de jaren kennen. Ik kan mezelf nu echt wel beter in de hand houden, vind ik. Eigenlijk gaat het de laatste tijd hartstikke goed! Behalve dan als ik een glaasje teveel op heb, dus. Misschien heeft Thomas gelijk en moet ik inderdaad minder drinken als ik dit wil voorkomen. Maar hallo! Ik heb twee jaar van mijn volwassen leven al geen druppel mógen drinken door al die zwangerschappen. Ik heb mijn portie alcoholvrij wel gehad. En met een glaasje op ben ik extra gezellig, toch? Nog zoiets: hoe komt het eigenlijk dat je Engels er met iedere druppel alcohol met sprongen op vooruit gaat? Of denk ik dat alleen maar? Hoe dan ook, het blijft een valkuil: met ieder glas voel ik me zelfverzekerder tot het uitmondt in een opmerking waar ik me kapot voor geneer. 

Op mijn moeders laatste moederdag klom ik bij haar op het ziekenhuisbed waar ze lag bij te komen van de chemo. Terwijl ik dicht tegen haar aan lag (ze was zo lekker zacht) zei ze: 'Lieverd, als je iets zegt waar je spijt van hebt' (en mijn moeder wist als geen ander dat dat bij mij nogal eens gebeurde), ‘kom er op terug!’ Ze vertelde hoe surrealistisch de stilte in huis had aangevoeld nadat mijn zusje was gestorven (ik en mijn jongere zus moesten nog geboren worden). In de weken na haar dood was er een vriendin op bezoek gekomen die een potje was gaan klagen omdat ze gék werd van haar kinderen. 'Jij hebt tenminste nog een beetje tijd voor jezelf!' had ze tegen mijn moeder gezegd. Toen ze doorkreeg wát ze had gezegd, deed ze alsof er geen vuiltje aan de lucht was. En ze is er nooit op terug gekomen. Dát vond mijn moeder het allerergste. Dus drukte ze mij daar op dat ziekenhuisbed op mijn hart om iedere foute opmerking juist als aanleiding te gebruiken om te praten over datgene wat zo pijnlijk is. Niet altijd even makkelijk. Zeker niet als je tegen een lieve vriendin wiens vader zelfmoord heeft gepleegd zegt: ‘je zou jezelf toch voor je kop schieten.’ Met het schaamrood op de kaken gaf ik toe hoe onbedoeld fout die opmerking was. Maar toen ze vervolgens over haar vader begon te praten, voelde het al snel 'iets' minder pijnlijk. Voor ons allebei, denk ik.  

Wat zei Brené Brown nou ook alweer in haar beroemde TED-X Talk? Oh ja: ‘schaamte kun je zien als angst voor gebrek aan verbinding.' Als ik er weer eens een valse of harde opmerking uitknal, schaam ik me zeker. Maar door het meteen toe te geven, weet ik het tegenwoordig wel vaker om te draaien naar iets dat -hoe pijnlijk ook- toch verbinding oplevert. En daar ben ik mijn moeder dankbaar voor. Dus weet je wat ik ga doen? Ik ga Mirjam gewoon uitnodigen voor een etentje. Een beetje ‘damage control’. Dan vraag ik Sara en Tim ook en gaan we gewoon de leuke kant van bevallen belichten.'
​___________________________________________________________________________

Reactie van Thomas op dit stukje: 'Leuke theorie schat, maar (en nu noemt hij dus drie dramatische voorbeelden die ik hier echt niet wil delen) dat was dus écht nergens goed voor! Daar maakte je alleen maar dingen mee kapot.'
Oké, daar heeft hij een punt. Maar hé, ik ben ook maar een mens. 
Toch maar iets minder drinken. Misschien.